· 2 min read
รีเฟล็กซ์ดำน้ำของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม(Mammalian Dive Reflex): กลไกมหัศจรรย์ที่ช่วยให้มนุษย์ดำน้ำได้นานขึ้น!🌊
มาทำความรู้จักกับรีเฟล็กซ์ดำน้ำของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม มันคืออะไร ทำงานอย่างไร มีผลอย่างไร และจะกระตุ้นมันได้อย่างไร!
มาดำดิ่งสู่โลกใต้ทะเลสุดลึกลับกัน! เคยสงสัยมั้ยว่าพวกสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอย่างแมวน้ำหรือวาฬเนี่ย มันดำผุดดำว่ายอยู่ใต้น้ำได้นานขนาดนั้นได้ยังไง? บอกเลยว่าความลับอยู่ที่ รีเฟล็กซ์ดำน้ำของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม (Mammalian Dive Reflex) หรือเรียกสั้นๆ เท่ๆ ว่า MDR นี่แหละ! เจ้า MDR นี่เป็นเหมือนสวิตช์พิเศษที่ช่วยให้ร่างกายประหยัดออกซิเจนตอนอยู่ใต้น้ำ เหมือนกับโหมดประหยัดแบตเตอรี่ในโทรศัพท์ยังไงยังงั้น! ในบล็อกนี้ เราจะพาไปล้วงลึกเจ้า MDR นี้กันแบบหมดเปลือก จะเป็นยังไง ไปดูกันเลย!
MDR คืออะไรกันแน่? 🤔
MDR หรือ Diving Response คือระบบอัตโนมัติในร่างกายสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิด (รวมถึงเรานี่แหละ!) ที่จะทำงานทันทีเมื่ออยู่ใต้น้ำ มันเหมือนกับระบบช่วยชีวิตฉุกเฉินที่ธรรมชาติติดตั้งมาให้ เพื่อให้เราอยู่รอดได้นานขึ้นแม้จะขาดอากาศหายใจ สำหรับสัตว์น้ำอย่างแมวน้ำ โลมา หรือวาฬ บอกเลยว่า MDR ของพวกมันนี่เทพสุดๆ ทำให้พวกมันดำดิ่งสู่ใต้น้ำลึก ดำผุดดำว่ายได้นานเป็นหลายๆนาทีแบบสบายๆ เลยล่ะ!
แล้ว MDR มาจากไหน? 🌎
นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่า MDR น่าจะวิวัฒนาการมาจากสัญชาตญาณการเอาชีวิตรอดของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่เป็นบรรพบุรุษเราในยุคดึกดำบรรพ์ เป็นกลไกที่ช่วยให้พวกเขาหนีนักล่า หาอาหาร หรือเอาตัวรอดจากภัยอันตรายต่างๆ ใต้น้ำได้ และที่น่าทึ่งคือ เด็กทารกอายุต่ำกว่า 6 เดือน ก็ยังมี MDR ที่แข็งแรงมาก คล้ายกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในทะเลเลยล่ะ!
แล้ว MDR มันทำงานยังไง? 🧐
เจ้า MDR นี่จะถูกกระตุ้นโดยปัจจัยหลักๆ ไม่กี่อย่าง ลองนึกภาพตามนะ:
สิ่งที่กระตุ้น MDR 🔥
- หน้าโดนน้ำเย็น: แค่หน้าเราสัมผัสน้ำเย็นปุ๊บ! ระบบประสาทก็จะส่งสัญญาณไปทั่วร่างกาย เหมือนกับบอกว่า “เฮ้ย! เราอยู่ใต้น้ำนะ ประหยัดออกซิเจนด่วน!”
- กลั้นหายใจ: ยิ่งกลั้นหายใจนาน ออกซิเจนในเลือดก็จะยิ่งลดลง คาร์บอนไดออกไซด์ก็จะยิ่งเพิ่มขึ้น ซึ่งเป็นอีกหนึ่งสัญญาณที่กระตุ้น MDR ให้ทำงาน
- แรงดันน้ำ: ยิ่งดำลึกลงไป แรงดันน้ำก็จะยิ่งมากขึ้น เจ้าแรงดันนี่แหละที่เป็นตัวช่วยกระตุ้น MDR อีกแรง
- อุณหภูมิน้ำ: น้ำยิ่งเย็น MDR ยิ่งทำงานหนัก! เพราะน้ำเย็นจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาต่างๆ ในร่างกาย
เมื่อ MDR ทำงาน ร่างกายจะเปลี่ยนไปยังไง? 😮
ทันทีที่ MDR ถูกกระตุ้น ร่างกายจะปรับตัวแบบทันควัน เพื่อประหยัดออกซิเจนให้ได้มากที่สุด เหมือนกับกัปตันอวกาศที่ต้องรัดเข็มขัดนิรภัยตอนยานกำลังจะลงจอดบนดาวอังคารยังไงยังงั้น!
1. หัวใจเต้นช้าลง: 💓
MDR จะสั่งให้หัวใจเต้นช้าลงทันที ลดการใช้พลังงานและออกซิเจน เพื่อให้มีออกซิเจนเหลือไปเลี้ยงอวัยวะสำคัญอื่นๆ เช่น สมอง บางทีหัวใจของสัตว์ทะเลอย่างแมวน้ำนี่เต้นช้าลงได้ถึง 90% เลยนะ สุดยอดไปเลย!
2. เลือดไหลไปเลี้ยงแขนขาน้อยลง: ✋🦶
หลอดเลือดที่แขนขาจะหดตัว ลดการไหลเวียนของเลือด เพื่อสงวนเลือดที่มีออกซิเจนสูงไว้ให้กับอวัยวะสำคัญอย่างสมองและหัวใจ เหมือนกับการปิดวาล์วน้ำในห้องที่ไม่จำเป็น เพื่อเพิ่มแรงดันน้ำในห้องน้ำยังไงยังงั้น!
3. เลือดไหลไปเลี้ยงอวัยวะสำคัญมากขึ้น: 🧠💖
ในขณะที่เลือดไปเลี้ยงแขนขาน้อยลง หลอดเลือดรอบๆ อวัยวะสำคัญอย่างสมอง หัวใจ และปอด จะขยายตัวขึ้น เพื่อรับเลือดที่มีออกซิเจนสูงๆ
4. ม้ามปล่อยกำลังเสริม: 🩸
ม้ามของเราเปรียบเสมือนคลังแสงลับ ที่เก็บเซลล์เม็ดเลือดแดงที่รอทำลายทิ้งเอาไว้เพียบ และเมื่อ MDR ทำงาน ม้ามจะปล่อยเซลล์เม็ดเลือดแดงเหล่านี้เข้าสู่กระแสเลือด เพิ่มความสามารถในการขนส่งออกซิเจน เหมือนกับการปล่อยกองทัพเสริมออกไปช่วยรบในยามคับขันยังไงยังงั้น!
5. การปรับตัวของปอด: 🫁
เมื่อเราดำลึกลงไป แรงดันน้ำจะทำให้ปอดเราแฟบลง แต่ไม่ต้องห่วง! MDR จะทำให้หลอดเลือดในปอดขยายตัว และเต็มไปด้วยเลือด เพื่อป้องกันไม่ให้ปอดถูกบีบอัดมากเกินไป เหมือนกับการใช้เบาะลมกันกระแทกยังไงยังงั้น!
6. ฉี่บ่อยขึ้น: 🚽
เอ๊ะ! เกี่ยวอะไรกับการดำน้ำ? จริงๆ แล้ว การที่เราฉี่บ่อยขึ้นขณะดำน้ำ เป็นผลมาจากแรงดันน้ำ การหดตัวของหลอดเลือด และอุณหภูมิของร่างกายที่ลดลง ดังนั้น อย่าลืมดื่มน้ำเยอะๆ ก่อนและหลังการดำน้ำ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำนะ!
ผลลัพธ์สุดว้าวของ MDR ✨
การเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่เกิดขึ้นในร่างกายจาก MDR ไม่เพียงแค่ช่วยประหยัดออกซิเจน แต่ยังส่งผลดีต่อร่างกายอีกเพียบ!
- เผาผลาญช้าลง: ร่างกายจะใช้พลังงานน้อยลง ประหยัดพลังงานได้มากขึ้น
- กรดแลคติค: แม้จะสะสมเร็วขึ้น แต่ร่างกายก็จะปรับตัวให้ทนต่อกรดแลคติคได้มากขึ้นด้วย
- ฮอร์โมน: MDR ยังมีผลต่อการควบคุมฮอร์โมน ช่วยให้ร่างกายปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมใต้น้ำได้ดียิ่งขึ้น
อยากปลุกพลัง MDR ต้องทำยังไง? 🤔
ใครอยากสัมผัสพลังของ MDR ลองทำตามนี้เลย!
ปลุกพลัง MDR ง่ายๆ แค่ 4 ขั้นตอน 📝
- หน้าจุ่มน้ำเย็น: แค่เอาน้ำเย็นลูบหน้า หรือจุ่มหน้าลงในอ่างน้ำเย็น MDR ก็เริ่มทำงานแล้ว!
- ฝึกกลั้นหายใจ: ยิ่งฝึกบ่อย MDR ก็ยิ่งแข็งแกร่ง! ค่อยๆ เพิ่มเวลาในการฝึก อย่าหักโหมล่ะ
- สัมผัสน้ำเย็น: อาบน้ำเย็น ว่ายน้ำในสระ หรือทะเล ก็ช่วยกระตุ้น MDR ได้
MDR ในแต่ละคน เหมือนหรือต่างกัน? 👶🧜♂️🧬
ทารกน้อย MDR แรง : 👶
MDR ของเด็กทารกต่ำกว่า 6 เดือนนี่สุดยอดมากๆ เหมือนกับแมวน้ำตัวจิ๋วเลยล่ะ! นี่เป็นวิวัฒนาการที่ช่วยให้ทารกเอาตัวรอดจากการจมน้ำได้ นับว่าเป็นความมหัศจรรย์ของธรรมชาติจริงๆ!
นักดำน้ำฟรีไดฟ์ MDR เทพ: 🧜♂️
สำหรับนักดำน้ำฟรีไดฟ์ที่ฝึกฝนมาอย่างหนัก MDR ของพวกเขาจะถูกพัฒนาขึ้นจนถึงขีดสุด ทำให้ดำน้ำได้นาน และลึกกว่าคนทั่วไป บางคนสามารถกลั้นหายใจได้นานกว่า 10 นาทีเลยนะ! นับถือๆ!
ชาวบาเจา MDR สายพันธุ์พิเศษ: 🧬
ชาวบาเจา ชนเผ่าเร่ร่อนแห่งท้องทะเล มี MDR ที่แข็งแกร่งกว่าคนทั่วไป เพราะพวกเขามีม้ามที่ใหญ่กว่า ซึ่งเป็นผลมาจากการปรับตัวทางพันธุกรรม ทำให้พวกเขาหาอาหารใต้น้ำได้อย่างยาวนานโดยไม่ต้องใช้อุปกรณ์ใดๆ
บทส่งท้าย 👋
MDR เป็นสิ่งมหัศจรรย์ที่ธรรมชาติมอบให้กับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์หรือสัตว์ทะเล การเข้าใจและฝึกฝน MDR ไม่เพียงแต่ช่วยเพิ่มขีดความสามารถในการดำน้ำ แต่ยังช่วยให้เราเข้าใจวิวัฒนาการของมนุษย์ และความมหัศจรรย์ของร่างกายเราเองได้ดียิ่งขึ้น
ครั้งหน้าที่คุณลงเล่นน้ำ อย่าลืมนึกถึงเจ้า MDR ที่ทำงานอยู่เบื้องหลัง คอยปกป้องและช่วยให้คุณสนุกกับโลกใต้น้ำได้อย่างปลอดภัย แล้วเจอกันใหม่ ในโลกใต้ทะเลอันน่าหลงใหล! 🌊